नेपालमा पछिल्लो समय देखिएका अधिकांश कोरोना बिरामी कुनै न कुनै रूपले भारतसँग सम्बन्धित छन्। अन्तर्राष्ट्रिय उडान बन्द भए पनि खुला सीमा हुँदै प्रवेश गरेका व्यक्तिहरूमा संक्रमण फेला परेको छ। भारतसँग सीमा जोडिएका तराई जिल्लाहरूमा संक्रमित संख्या बढ्दै जानुको कारण यही हो।
यसले के देखाउँछ भने, जबसम्म भारतमा कोरोना महामारी साम्य हुँदैन, तबसम्म नेपालको जोखिम कम हुँदैन। यही अवस्था हेरेर भारतबाट सामूहिक रूपले वा लुकिछिपी प्रवेश गरेका व्यक्ति पहिचान गरेर कोरोना परीक्षण गर्नुपर्नेमा विज्ञहरूले जोड दिएका छन्। नेपालगन्ज लगायत सुदूरपश्चिम क्षेत्रमा यो परीक्षण सुरू भइसकेको छ।
अब प्रश्न उठ्छ, भारतमा कोरोना महामारीको पछिल्लो अवस्था कस्तो छ?
नेपाल र भारतले लगभग सँगसँगै देशव्यापी लकडाउन सुरू गरेको हो। यसका बाबजुद भारतमा पछिल्लो समय दिनकै हजार–दुई हजारका दरले कोरोना संक्रमित बढ्दै गएको पाइन्छ।
तथ्यांकअनुसार, कोरोना महामारी सुरू भएको चीनभन्दा धेरै पछि संक्रमण फैलिएको भारतमा अहिले बिरामी संख्या चीनकै बराबर छ। चीनमा हिजोआज दैनिक चार–पाँच जना मात्र नयाँ बिरामी फेला परेका छन्। यस आधारमा भारतले कोरोना संक्रमणमा चीनलाई पनि उछिन्नेछ। मृत्यु संख्या पनि चीनको दाँजोमा करिब आधा पुगिसक्यो।
शुक्रबार साँझ ७ बजेसम्म भारतमा ८२,८३४ जनामा संक्रमण पुष्टि भएको छ। चीनमा अहिलेसम्म ८२,९३३ जना संक्रमित छन्। शुक्रबार एक दिनमै भारतमा ८३७ जनामा संक्रमण फेला परेको थियो।
त्यस्तै, चीनमा अहिलेसम्म ४,६३३ जनाले ज्यान गुमाएका छन् भने भारतमा कोरोना मृत्युको संख्या २,६५७ पुगेको छ। पछिल्लो २४ घन्टामै भारतमा सय जनाभन्दा बढीले ज्यान गुमाएका छन्।
भारतीय अखबार ‘द इन्डियन एक्सप्रेस’ का अनुसार २० दिनयता भारतमा कोरोना संक्रमित संख्या तीन गुणाभन्दा बढी वृद्धि भएको छ। बिहीबार मात्र झन्डै ४,००० जना नयाँ संक्रमित फेला परे। अप्रिल २५ सम्म जम्मा २७ हजार कोरोना बिरामी थिए।
भारतमा कोरोना भाइरस सक्रिय अवस्थामै छ। यहाँ कुल बिरामीमध्ये ५१,५७३ जनामा भाइरस सक्रिय रहेको तथ्यांकले देखाउँछ। जबकि, चीनमा यस्तो संख्या सय जनाभन्दा कम छ।
लामो खुला सीमा रहेको र दिनका दिन सामूहिक वा लुकिछपी मान्छे ओहोरदोहोर गरिरहेको भारतमा यति ठूलो संख्यामा भाइरस सक्रिय देखिनु नेपालका लागि ठूलो जोखिमको अवस्था हो।
महाराष्ट्र, दिल्ली, उत्तरप्रदेश, पश्चिम बंगाल, पञ्जाब लगायत प्रान्तमा धेरै संक्रमण फेला पर्नुले नेपालको चुनौती अझै थपेको छ। यी प्रान्त नेपालबाट काम गर्न जानेहरूका लागि प्रमुख गन्तव्य क्षेत्र हुन्।
महाराष्ट्र भारतकै कोरोना ‘हटस्पट’ हो। यहाँ अहिलेसम्म २७,५२४ जनामा संक्रमण पुष्टि भएको छ। चौथो स्थानमा रहेको दिल्लीमा ८,४७० जना बिरामी छन् भने सातौं स्थानको उत्तरप्रदेशमा ३,९०२, आठौं स्थानको पश्चिम बंगालमा २,३७७ र दसौं स्थानको पञ्जाबमा १,९३५ जना संक्रमित छन्।
महाराष्ट्रको मुम्बईमा फेला परेका कोरोना बिरामी नै अन्य प्रान्तको दाँजोमा बढी छ। मुम्बईमा १६,७३८ जना कोरोना बिरामी रहेको इन्डियन एक्सप्रेसले जनाएको छ। मुम्बई पनि नेपालीहरूका निम्ति प्रमुख रोजगार गन्तव्य हो।
भारतले झन्डै डेढ महिनाको लकडाउनपछि केही दिनअघि निश्चित रूटमा रेल आवागमन खुला गरेको छ। खासगरी मुम्बई, दिल्लीजस्ता ठूला सहरमा रहेका आप्रवासी कामदारलाई घर फर्कन सजिलो होस् भनेर रेल सेवा सुरू गरिएको हो।
यसले मुम्बई, दिल्ली लगायत सहरमा काम गर्न गएका नेपालीहरूलाई फर्कन त सहज भएको छ, सँगसँगै भाइरस छिर्ने जोखिम पनि बढेको छ।
रेल सेवा सुरू भएपछि आवागमन गर्ने कामदारहरूले सबभन्दा बढी भाइरस फैलाइरहेको इन्डियन एक्सप्रेसले जनाएको छ।
भारतमा केही दिनयताको कोरोना परीक्षणमा त्यस्ता व्यक्ति बढी संक्रमित पाइएका छन्, जो हालसालै अर्को कुनै ठाउँबाट फर्केका थिए। नेपालसँग सीमा जोडिएका बिहार, उत्तरप्रदेशसहित झारखण्ड, उडिसा, छत्तीसगढ, आन्ध्राप्रदेश, तेलंगना, गोवा लगायत राज्यमा यही अवस्था छ।
बिहारमा मात्र बिहीबार ४७ जना नयाँ बिरामी फेला परे। तीमध्ये अधिकांश केही समयअघि मात्र अर्को राज्यबाट आफ्नो क्षेत्र फर्केका थिए।
बिहार सरकारले विभिन्न राज्यबाट फर्केका कामदारमध्ये ४,२७५ जनामा कोरोना परीक्षण गर्दा ३२० जनामा ‘पोजिटिभ’ नतिजा आएको थियो। यो ७.५ प्रतिशत हो। जबकि, समग्र राज्यमा गरिएको परीक्षणमा अहिलेसम्म २.५ प्रतिशतमा मात्र कोरोना पाइएको छ।
यसले रेल वा अन्य यातायात साधन प्रयोग गरेर एक ठाउँबाट अर्कोमा आवागमन गरेका व्यक्तिमा कोरोना संक्रमण दर उच्च रहेको पुष्टि गर्छ।
भारतका २८ राज्यमध्ये बिहारमा कोरोना संक्रमित संख्या उच्च दरले बढिरहेको छ। अहिलेसम्म यहाँ १,००० जना बिरामी फेला परे पनि वृद्धिदर राष्ट्रिय औसतभन्दा दोब्बर छ।
चीनको वुहानमा गत वर्ष डिसेम्बर अन्त्यमा कोरोना भाइरसको पहिलो बिरामी फेला परेको थियो। नयाँ वर्षको सुरूआतसँगै यो भाइरसले पूरै चीनलाई आफ्नो चपेटामा लियो। त्यसपछि दक्षिणपूर्वी एसियाको कोरिया र सिंगापुर तथा मध्यपूर्वको इरानतिर फैलियो। त्यहाँबाट युरोपका इटाली, बेलायत, स्पेन, फ्रान्समा आफ्नो प्रभाव देखाउँदै पछिल्लो समय अमेरिका संसारकै महामारी केन्द्र बनेको छ।
चीनबाट युरोप र अमेरिकासम्म फैलिँदा पनि सीमावर्ति भारतमा भने कोरोनाको खासै प्रभाव देखिएको थिएन। जसै भारतले परीक्षण बढाउँदै लग्यो, त्यहाँ दिनैजसो दोब्बर बिरामी देखिँदै गए। अहिले विश्वव्यापी कोरोना संक्रमण सूचीमा भारत बाह्रौं स्थानमा छ। यो चीनभन्दा एक तह मात्र तल हो।
भारतमा पहिलो कोरोना मृत्यु मार्च १३ मा भएको थियो। त्यति बेलासम्म ७४ जना मात्र कोरोना बिरामी फेला परेका थिए। त्यसको १२ दिनपछि मार्च २५ बाट भारतले देशव्यापी लकडाउन सुरू गरेको हो, जुन अहिलेसम्म जारी छ।
बिरामी संख्या पाँच सय नाघ्दासम्म भारतमा ९ जनाको मृत्यु भएको थियो।
शुक्रबार साँझसम्म संसारभरि कोरोना संक्रमण संख्या ४५ लाख नाघेको छ भने ३ लाख ४ हजारभन्दा बढीको ज्यान गएको छ। यीमध्ये १७ लाखभन्दा बढी निको भइसकेका छन्।
