परीक्षण गरिएका प्रत्येक चार जनामध्ये एक जनामा कोरोना भाइरसको संक्रमण पोजेटिभ देखिन थालेको छ।
बिहीबार मात्र १८ हजार ४७३ जनाको पिसिआर परीक्षण गरिँदा ४ हजार ३६४ जनामा संक्रमण पोजेटिभ देखिएको हो। अर्थात २३.६२ प्रतिशतमा संक्रमण पुष्टि भएको छ।
बुधबार पनि १४ हजार २०९ जनाको परीक्षण गरिएकोमा ३ हजार ४३९ जनामा संक्रमण पुष्टि भएको थियो। अर्थात २४.२० प्रतिशत व्यक्तिमा संक्रमण पोजेटिभ देखिएको हो। उक्त दिन पनि प्रत्येक चार जनामध्ये एक जनामा संक्रमण पुष्टि भएको देखिन्छ।
यस्तै मंगलबार परीक्षण गरिएकामध्ये १७ प्रतिशत, सोमबार १८ प्रतिशत र आइतबार १८ प्रतिशतमा संक्रमण पुष्टि भएको थियो। तर गएको दुई दिनमा भने संक्रमण दर ह्वात्तै बढेको छ। १८ प्रतिशतबाट संक्रमण दर २४ प्रतिशत पुगेको छ।
संक्रमण दर बढेकै कारण अस्पतालहरूमा बेड अभाव हुन थालेको छ। काठमाडौं उपत्यकाका अधिकांश अस्पतालहरूले नयाँ संक्रमितहरूलाई भर्ना गर्न समस्या भएको बताएका छन्। त्यसमा पनि आइसियू र भेन्टिलेटरको अभाव भने सबैजसो अस्पतालमा छन्।
अहिले अस्पतालहरूले आइसियूमा भर्ना गर्नुपर्ने विरामीहरूलाई समेत भर्ना गर्न सकेका छैनन्। स्वास्थ्य मन्त्रालयले भने उपत्यकामा १ सय ८१ वटा आइसियू बेड रहेकोमा ८२ वटा भरिएको जनाएको छ।
संक्रमण दर उकालो लाग्दै गर्दा विज्ञहरूले समेत यसले घातक स्थिति निम्त्याउने जनाएका छन्। संक्रमण रोग विशेषज्ञ डा. अनुप सुवेदी भन्छन्, ‘यो संक्रमण दर भनेको एकदमै घातक छ। महामारी एकदम छिटो फैलिरहेको छ।’
विश्व स्वास्थ्य संगठनका अनुसार संक्रमण दर ५ प्रतिशतभन्दा कम भयो भने महामारी नियन्त्रण तहमा छ भन्ने हो। डा. सुवेदीले भने, ‘कोरिया लगायत अन्य देशको अभ्यासलाई हेर्ने हो भने तीन प्रतिशतभन्दा कम संक्रमण दर भएमा नियन्त्रणको स्थितिमा छ भन्ने हो। तर बाँकी नियन्त्रणको कार्यहरू गरिएन भने यो प्रतिशतको अर्थ रहन्न।’
अहिले नेपालमा संक्रमण खराब स्थितितिर गए पनि सरकारले भने नियन्त्रणको कार्यमा हात उठाएको उनी तर्क गर्छन्। उनले नियन्त्रणको पाटोमा अस्पतालको व्यवस्थापनतिर मात्र ध्यान दिइराखे त्यसले संक्रमण अझैं बढ्दै जाने बताए।
डा. सुवेदी भन्छन्, ‘सरकारले हात उठायो। हामीले क्वारेन्टिन र ट्रेसिङ गरेका छैनौं। अस्पतालमा मात्र केन्द्रित गर्यौं भने संक्रमण यसरी नै बढ्दै जान्छ।’
संक्रमणको जोखिम दिन प्रतिदिन बढ्दै जाँदा सरकारले भने संक्रमण नियन्त्रणमा आफ्नो बुताले सक्ने प्रयास पनि नगरेको उनी दाबी गर्छन्। अहिले अस्पतालहरूमा विरामीहरूको चापले पनि संक्रमण अवस्था खराब रहेको स्पष्ट पार्ने उनी बताउँछन्।
सरकारले अहिले पनि आफ्नो संयन्त्रहरूलाई अधिकतम प्रयोग गरेर संक्रमण अवस्थालाई सुधार गर्नसक्ने उनको भनाइ छ। डा. सुवेदीले भने, ‘हामीले जति सक्छौं त्यति प्रयास गर्नुपर्छ। कम्तिमा काठमाडौंमा दैनिक हजारबाट पाँच सय केसमा झार्नुपर्छ।’
उनले अझैं पनि सरकारले परीक्षण दायरालाई फराकिलो र सहज बनाउनुपर्ने बताए। त्यसका लागि पुल टेस्टिङ, डाइरेक्ट पिसिआर जस्ता विधिहरूलाई प्रयोग गर्न सकिने उनी सुझाउँछन्। सरकारले फ्रन्टलाइनमा काम गर्ने स्वास्थ्यकर्मी र सुरक्षाकर्मीको पुल टेस्टिङबाट परीक्षण गर्नुपर्नेमा उनको जोड छ।
स्वास्थ्य मन्त्रालयले परीक्षणको दायरा बढाएको बताउँदै आए पनि सुवेदीले भने अझैं पनि परीक्षण पर्याप्त नभएको दाबी गरे।
‘कति परीक्षण गर्ने भन्ने कुरा त महामारीले कति परीक्षण गर्न आवश्यक बनाएको छ भन्ने कुरामा भर पर्छ। भएकै स्रोत साधनलाई प्रयोग गरेर कसरी बढी परीक्षण गर्ने भन्नेमा सरकारले सोच्नुपर्छ,’ डा. सुवेदीले भने।
पछिल्लो समय महामारी नियन्त्रणमा सरकारको ठोस कार्ययोजना समेत नदेखिएको उनी बताउँछन्। उनले सरकारको कायशैली नै उल्टो रहेको जनाए। ‘अहिले सक्रिय संक्रमित २५ हजार नाघेको छ। तर क्वारेन्टिनमा भने जम्मा चार हजार जना छन्,’ उनी भन्छन्, ‘यो ठ्याक्कै उल्टो हुनुपर्ने हो। आइसोलेसनमा जति छ त्योभन्दा बढी क्वारेन्टिनमा हुनुपर्छ तर हाम्रोमा उल्टो छ।’
सरकारले समेत कोरोना संक्रमणको स्थिति खराब भएको भन्दै सबैलाई सतर्क रहन आग्रह गर्दै आएको छ। विशेषगरी दसैं लगायत चाडबाडमा संक्रमण अझै द्रुत रुपमा फैलिनसक्ने जोखिमलाई मध्यनजर गर्दै सरकारले यथास्थानमा रहेर यस वर्षको चाडबाड मनाउन अपिल गरेको छ।
स्वास्थ्य मन्त्रालयका प्रवक्ता डा. जागेश्वर गौतमले दसैंमा गाउँ जाँदा कोरोना पनि कोसेलीको रुपमा सँगै जान सक्ने भन्दै उपत्यकाबाट दसैंमा गाउँ नजान आग्रह गर्दै आएका छन्।
विज्ञहरूले समेत दसैंमा उपत्यकाबाट घर जाने व्यक्तिहरूले संक्रमण गाउँगाउँ पुर्याउन सक्ने बताउँदै आएका छन्। अहिले देशभरको स्थिति हेर्दा संक्रमणको बढी जोखिम नै काठमाडौं उपत्यका छ। दैनिक थपिने कुल संक्रमितमध्ये आधाभन्दा बढी उपत्यकाका छन्।
उपत्यकामा संक्रमित संख्या बढेकै कारण संक्रमण दर पनि बढेको हो। मन्त्रालयले उपत्यकामा निषेधज्ञा खुकुलो भएसँगै संक्रमण बढेको जनाएको छ।
