अफगानिस्तानको राजधानी काबुलस्थित अमेरिकी दूतावासका सुरक्षा गार्ड प्रकाश श्रेष्ठको गत शनिबार ड्युटी थिएन।
उनी आफू बस्ने कोठामै बसिरहेका थिए। अमेरिकी सेनाले अफगानिस्तान छाड्दै जाँदा विद्रोही तालिबानले देशका विभिन्न प्रान्त कब्जा गरिरहेका थिए। उनी बसिरहेकै ठाउँमा अमेरिकी सेनाका अधिकारीले सूचना दिए, ‘रेडी भएर बस्नु, आदेश आउनासाथ काबुल छाड्नुपर्छ।’
प्रकाश छुट्टीमा घर आएर काबुल फर्केको जम्मा १ सातामात्र भएको थियो। लमजुङको सूर्यपाल निवासी प्रकाश अहिले स-परिवार तनहुँको दमौली बस्छन्। भारतीय सेनाबाट अवकाश लिएपछि केही वर्ष नेपालमै बसेका प्रकाश ३ वर्षअघि अफगानिस्तान पुगेका थिए।
काबुलस्थित अमेरिकी दूतावासमा सुरक्षा गार्ड बनेका प्रकाशले यसअघि कुनै पनि अप्रिय घटनाको सामना गर्नु परेको थिएन। विद्रोही तालिबानले यति छिट्टै देश कब्जा गर्ला भनेर उनले सोचेका पनि थिएनन्।
‘यति छिट्टै फर्कनुपर्छ भनेर पहिल्यै थाहा भए त नेपालमै बस्थें नि,’ उनले भने, ‘फर्कनुभन्दा २ दिनअघिसम्म पनि यस्तो होला भनेर सोचेकै थिएनौं।’
काबुल पुगेर उनले कोरोनाविरूद्धको जोन्सन एण्ड जोन्सन खोप लगाएर ड्युटी थालिसकेका थिए। वैशाख २१ मा छुट्टी मनाउन नेपाल आएका प्रकाश फर्कने बेला काठमाडौंको सुन्धारास्थित होटल सिङ्गापुर वनमा २९ दिन क्वारेन्टिन बसेको थिए। छुट्टी आउनुअघि कोभिसिल्ड खोपको पहिलो डोज लगाएका उनले दोस्रो डोजमा कोभिसिल्ड लगाउन पाएनन्। अमेरिकी दूतावासले नै उनलाई कोभिसिल्डको ‘भ्यालिडिटी’ सकियो भन्दै जोन्सन एण्ड जोन्सन खोप लगाइदिएका थिए।
अमेरिकी सेनाका अधिकारीले काबुल छाड्नु पर्ने सूचना दिएलगत्तै प्रकाशले आफ्ना सामान मिलाउन थाले। काबुल छाड्ने आदेशको प्रतीक्षा गरे।
भोलिपल्टै अर्थात् साउन ३१ गते काबुल छाड्ने आदेश आयो। प्रकाशसहित दूतावासमा कार्यरत नेपाली र अन्य देशका नागरिकले पनि फर्कने मेलो मिलाए।
त्यतिबेला प्रकाशसँग सुरक्षा गार्ड बस्दा बोक्ने हतियार साथमै थियो। अमेरिकी सेनाले हेलिकप्टरमार्फत् प्रकाशलाई दूतावासबाट काबुलस्थित अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल लग्यो। त्यतिबेलासम्म विमानस्थल अमेरिकी सेनाले कब्जा गरिसकेको थियो। विमानस्थलमा सैनिक जहाजबाहेक अन्य व्यवसायिक उडान बन्द गरियो। अमेरिकी दूतावासमा मात्रै होइन, अन्य देशका दूतावासमा कार्यरत विदेशीलाई पनि विमानस्थल लैजान थालिएको थियो।
‘अमेरिकी सेनाको हेलिकप्टरले हामीलाई दूतावासबाट एयरपोर्ट ओसार्न थाल्यो,’ प्रकाशले भने, ‘हामी विमानस्थल पुग्दा भिड बढिसकेको थियो।’
विमानस्थलमा उनीहरू हुँदा नै गोली चलेको प्रकाशले बताए। अमेरिकी पासपोर्ट बोकेका अफगानीसमेत अमेरिका वा अरू देश जान चाहेकाले विमानस्थलमा भिड बढेको उनले बताए।
विमानस्थलमा टर्कीको सेनाले २ जनालाई नियन्त्रणमा लिएको प्रकाशले बताए। टर्कीको सेनाले कसलाई नियन्त्रणमा लियो र किन नियन्त्रणमा लियो भन्नेबारे आफूहरूलाई केही थाहा नभएको उनले बताए। त्यही बेला अमेरिकी सेनाले ‘फायर खोलेको’ हुन सक्ने उनको भनाइ छ।
प्रकाशका अनुसार आइतबार काबुलस्थित विमानस्थलमा हेलिकप्टरबाट समेत गोली चलेको आवाज आएको थियो। तर कसले किन चलायो भन्ने जानकारी उनले पाएनन्।
अमेरिकी सेनाको जहाजले प्रकाशसहित अरू नेपाली र अन्य देशका नागरिकलाई कतार लग्यो। जहाज चढ्दा प्रकाशसँग आफूले बोकेको एमफोर राइफल, यसका १५० राउण्ड गोली, एउटा पेस्तोल र त्यसमा लाग्ने ४५ वटा गोली पनि थिए। अमेरिकी सेना र सुरक्षा गार्डमा बसेका सबै जना हतियारसहित जहाज चढेको प्रकाशले बताए।
काबुलबाट उडेको सैनिक जहाज कतारतर्फ लाग्यो। जहाजमा आएका अधिकांशसँग हतियार साथमै थियो। अमेरिकी सेनाले हतियार कुवेतमा जम्मा गर्ने भन्यो। प्रकाशसहितका टोली कतारबाट सैनिक जहाजमै कुवेततर्फ लागे। कुवेतमा हतियार राखेपछि नेपाल आएको उनले बताए। कुवेतबाट नेपाल आउन पनि अमेरिकी दूतावासले नै जहाज चार्टर गरिदिएको थियो।
प्रकाशसहित ११८ जना नेपाली अफगानिस्तानबाट कतार, कुवेत हुँदै मंगलबार काठमाडौं आइपुगेका छन्। उनीहरूलाई नेपाली सेनाले सामाखुशी लगेर कोरोना परीक्षण गर्ने र होम आइसोलेसन पठाउने तयारी गरेको छ।
प्रकाशका अनुसार अफगानिस्तानमा तत्काल ठूलो खतरा छैन। तालिबान विद्रोहीले अहिलेसम्म विदेशी नियोगमा आक्रमण गरेका छैनन्। अहिलेसम्म सबैजना सुरक्षित रहेको उनले बताए। तालिबानले अफगानी प्रहरी र सेनालाई आत्मसमर्पण गर्न लगाएको उनले बताए।
‘अफगानी प्रहरी र सेनाले आत्मसमर्पण गरेर तालिबानलाई हतियार बुझाए,’ उनले भने, ‘त्यसपछि तालिबान राष्ट्रपति कार्यालय छिरे।’
अफगान प्रहरी र सेनाले तालिबानलाई हतियार बुझाएर घर गएको उनले बताए। तालिबान विद्रोहीले काबुलस्थित अमेरिकी दूतावास र अन्य देशका दूतावासलाई अहिलेसम्म केही नगरेको उनले बताए।
