चार जिल्लाको केन्द्रीय भागमा रहेको रामपुरमा खेलकुदको प्रशस्त सम्भावना छ। यहाँ रहेका पूर्वाधारलाई व्यवस्थित गर्न सकेको खण्डमा राष्ट्रियस्तरका थुप्रै प्रतियोगिता सञ्चालन गर्न सकिने अवस्था छ। सहरीकरणतर्फउन्मुख रामपुर नगरपालिका पाल्पा, स्याङ्जा, तनहुँ र नवलपुरको बीच भागमा पर्छ। यहाँ रहेका खेल मैदान व्यवस्थित गर्न भने बाँकी छ। मैदानसँगै आवश्यक पूर्वाधार निर्माण गर्न सके थुप्रै खेलाडी उत्पादन गर्न सकिन्छ।
‘भविष्यमा राम्रो खेलाडी बन्ने सपना छ, तर रामपुरमा खेल्ने वातावरण अझै बनिसकेको छैन’, भलिबल खेलाडी कल्पना सिञ्जाली भन्छिन्। उनले बुटवल, नेपालगञ्ज, गोरखा, पोखरा, म्याग्दीलगायत ठाउँमा विभिन्न प्रतियोगिता खेलिकेका छन्। ‘आफ्नै गाउँ ठाउँमा राम्रो खेल मैदान छैन, अभ्यास गर्ने वातावरण नहुँदा प्रतिस्पर्धा गर्न समस्या छ, खेलाडीलाई कहिँबाट प्रोत्साहन छैन, स्थानीय सरकारले राष्ट्रियस्तरसम्म प्रतिस्पर्धा गर्नसक्ने वातावरण बनाउनुपर्छ’, उनले भनिन्।
रामपुर क्षेत्रमा महिला खेलाडी भलिबलमा मात्रै सीमित बनेका छन्। पुरुषका लागि भने नगरस्तरबाट विभिन्न खेल प्रतियोगिता आयोजना हुँदै आएका छन्। खेलमा महिलाको आकर्षण भए पनि नगरमा भलिबल खेलमात्रै खेलाइने गरेको नगर खेलकुद विकास समितिका सचिव सञ्जु परियारले बताए।
‘विद्यालय तहमा हुने विभिन्न खेलमा महिलाको सक्रियता राम्रो रहेको पाइएको छ, जिल्लास्तरमा भने महिला खेलाडी प्रतिस्पर्धात्मकरुपमा पुग्न सकेका छैनन्’, उनले भने। स्थानीयस्तरमा नै बलियो आधार खडा हुनुपर्ने र पुरुषजस्तै महिलाका लागि पनि विभिन्न प्रतियोगिता आयोजना गर्नुपर्नेमा उनले जोड दिए। महिला घरपरिवार, समाजबाट माथि उठेर अन्यत्र खेलमा सहभागी हुँदा समाजमा आलोचना खेप्नुपर्ने परेको परियार बताउछन्। ‘खेलमा रुचि भए पनि विविध कारणले राष्ट्रियस्तरसम्म पुग्न महिला खेलाडीका लागि वातावरण बनेको छैन’, उनले भने।
खेल खेल्ने मैदान प्रशस्त छन्। पूर्वाधार विकास नहुँदा खेलकुदको विकास हुन नसकिरहेको जिल्ला भलिबल सङ्घका सदस्य कमल राना बताउछन्। ‘खेलमैदान व्यवस्थित छैन, तालिमको व्यवस्था छैन, खेलमा राम्रो गर्छु भन्ने दृढ इच्छा भए पनि वातावरण, पूर्वाधार नै व्यवस्थित नहुँदा सोंचेजति खेलाडी उत्पादन गर्न सकिएको छैन’, उनले भने।
आफ्नो गाउँ ठाउँलाई चिनाउने खेलाडीले हो। यहाँ अझै पनि खेल खेलेर के हुन्छ र ? भन्ने आम नागरिकको बुझाइ छ। यहाँ फुटबलतर्फ सी डिभिजन, भलिबलमा जिल्ला तथा प्रदेश र तेक्वान्दोमा राष्ट्रियस्तरका खेलाडी उत्पादन भएका छन्। हरेक पालिकामा क्षेत्रीय र प्रदेशस्तरका खेलकुदका कार्यक्रम हुने पूर्वाधार तयार पारियो भने राष्ट्रिय तथा अन्तर्राष्ट्रियस्तरमा प्रतिस्पर्धा गर्नसक्ने दक्ष खेलाडी उत्पादन हुने राना बताछन्।
‘प्रोत्साहन नगरिँदा भविष्यमा राम्रो सम्भावना बोकेका खेलाडीलाई खेल खेलेरै केही हुँदोरहेछ भन्ने अनुभूति भएको छ, विधागतरुपमा स्थानीय सरकारले रकम विनियोजन गर्नुपर्छ, बर्सेनि मेयर कपलाई मात्रै एकमुष्ठ रकम छुटयाएर भएन, विभिन्न खेललाई प्राथमिकता दिइयो भने खेलाडीको मनोबल बढ्छ’, उनले भने।
विशेषगरी खेलाडी उत्पादन गर्न विद्यालय तहमा एक खेल प्रशिक्षकको व्यवस्था, खेलमैदान व्यवस्थित, विधागतरुपमा खेल आयोजना, स्थानीयस्तरमा नै खेलसम्बन्धी प्रशिक्षणको व्यवस्था, बेला बेलामा प्रोत्साहनमूलक कार्यक्रम भएमा यसप्रति घरपरिवार, समाजबाटै आफ्ना सन्नततिलाई खेलमा लाग्न उत्साह मिल्नेछ।
यसवर्ष रामपुर नगरपालिकाले खेलकुदका लागि रु १५ लाख तथा पाँच र सात नं वडामा कभर्डहल निर्माणका लागि रु आठ लाख विनियोजन गरिएको नगर प्रमुख रमणबहादुर थापाले जानकारी दिए। खेलकुदको विकासका लागि हरेक वर्ष मेयर कपमार्फत विभिन्न खेलका कार्यक्रम सञ्चालन भइरहेका छन् भने रामपुरको प्रतिनिधित्व गर्दै अन्यत्र कार्यक्रममा प्रतिस्पर्धा गर्न सहयोग गर्दैआएको नगर प्रमुख थापा बताउछन्।
रामपुर–५ स्थित मटेरी ठूलोटार खेल मैदानलाई क्षेत्रीय रङ्गशाला बनाउन डिपिआरको काम भइसकेको छ। रङ्गशाला निर्माणमा ठूलो रकम आवश्यक पर्ने भएपनि स्थानीय सरकारसँग पर्याप्त बजेट नहुँदा काम अगाडि बढ्न नसकेको नगर प्रमुख थापाले बताए। अब प्रदेश र सङ्घीय सरकारबाट बजेट माग गरेर निर्माण गर्ने सोँच बनाएको उनको भनाइ छ। ‘खेलाडीको मनोबल बढाउन र खेल क्षेत्रको विकास गर्न नगरपालिकाले बेलाबेलामा विद्यालयबीच प्रतिस्पर्धात्मक कार्यक्रम सञ्चालन गर्दै आएको छ’, उनले भने।
‘खेललाई प्राथमिकता दिएर बर्सेनि बजेट विनियोजन गरेको छु, दक्ष प्रशिक्षक ल्याएर खेलाडीलाई प्रशिक्षण दिने तयारी भइरहेको छ, विभिन्न प्रतियोगिताका लागि सहयोग गरिरहेको छु’, थापाले भने।
रामपुरका मटेरी, बेझाड, किसानबारी, विजयपुर, तिलकपुर, खयरबोट, गेझा, देविस्थानलगायतका विभिन्न स्थानमा खेलकुदका पूर्वाधार तयार गर्न सकिने प्रशस्त आधार छन्। यहाँको खेलमैदान व्यवस्थित नहुँदा खेलाडीलाई चोटपटक लाग्ने जोखिम उत्तिकै छ। स्तरीय खेल मैदानको अभावमा दर्शक पनि खेल अवलोकनबाट वञ्चित छन्।
रामपुर नगरपालिकाको आर्थिक वर्ष २०७९÷८० को नीति तथा कार्यक्रममा युवा, खेलकुद तथा मनोरञ्जनतर्फ ‘एक वडा एक खेलकुद मैदान’को अवधारणालाई अगाडि बढाइने, नगरको खेलकुद विकासलाई व्यवस्थित गरी युवावर्गको सहभागिता वृद्धि एवं खेलाडीको उत्पादन गर्न नगर खेलकुद विकास समिति गठन गरी कार्य बढाइएको उल्लेख छ। साथै मेयर कपअन्तर्गत वडास्तरीय रनिङ सिल्ड प्रतियोगितालाई निरन्तरता दिँदै राष्ट्रिय खेल समावेश गरी नगर खेलकुद महोत्सव सम्पन्न गरिने, फुटबल, भलिबल र क्रिकेट खेलका लागि प्रशिक्षकको व्यवस्था मिलाइने, विभिन्न खेलका लागि छानिएका खेलाडीलाई अन्तर जिल्ला र अन्तर पालिकास्तरीय खेलकुदमा सहभागी गराइने, समुदायको लगानीमा निर्माण हुने खेलकुद पूर्वाधारमा सहयोग गर्ने नीति नगरपालिकाको छ।
त्यस्तै प्रदेशस्तरको खेलमैदान निर्माणको सम्भाव्यता अध्ययन गरी सम्बन्धित निकायसँग पहल गरिने, प्रोत्साहन गर्न विभिन्न विधामा खेल्ने उत्कृष्ट खेलाडीलाई सम्मान तथा पुरस्कृत गर्नेलगायत नगरको नीति तथा कार्यक्रममा उल्लेख छ।
-रासस
