बैंक तथा वित्तीय संस्था परिसंघ (सिबिफिन)ले नेपाल राष्ट्र बैंकले मौद्रिक नीतिमार्फत लिएका लक्ष्यहरूको प्राप्ति चुनौतिपूर्ण रहेको बताएको छ। परिसंघले मौद्रिक नीतिबारे धारणा सार्वजनिक गर्दै यस्तो बताएको हो।
उत्पादन र उत्पादकत्व अभिवृद्धिमा विशेष जोड दिँदै आत्मनिर्भर अर्थतन्त्रको निर्माण गर्ने लक्ष्यका साथ जारी भएको मौद्रिक नीति समग्रमा सकारात्मक रहेतापनि वर्तमान अर्थ व्यवस्थाको सुधारका लागि कसिलो बनाइएको मौद्रिक नीतिले लिएका लक्ष्यहरूको प्राप्ति र अवलम्बन गरेका कतिपय व्यवस्थाहरूको कार्यान्वयन भने चुनौतिपूर्ण हुने सिबिफिनले बताएको छ।
अर्थतन्त्रका सूचकहरू ऋणात्मक हुँदै गर्दा आर्थिक एवम् वित्तीय स्थिरता कायम गर्न र खस्किदो अर्थतन्त्रलाई लयमा फर्काउनका लागि समय सान्दर्भिक नीतिहरू मौद्रिक नीतिले अवलम्बन गरेको सिबिफिनको ठहर छ।
मौद्रिक नीतिमा सिबिफिनले पेस गरेका धेरै महत्वपूर्ण विषयहरू सम्बोधन भएर आएकोमा नेपाल राष्ट्र बैंकप्रति सिबिफिनले आभार व्यक्त गरेको छ।
बैंक तथा वित्तीय क्षेत्रबाट प्रवाह हुने कर्जाको वर्गीकरण गरी उत्पादनशील क्षेत्र र व्यापारमा जाने कर्जामा फरक ब्याजदर कायम गरिने, उत्पादनमूलक क्षेत्रको विकास एवम् कर्जालाई उत्पादनशील क्षेत्रमा प्रवाह गराइने, निर्यात प्रवर्द्धनमा विशेष प्राथमिकता दिइने व्यवस्था सकारात्मक भएको सिबिफिनले बताएको छ।
त्यस्तै, विप्रेषणलाई औपचारिक माध्यमबाट स्वदेश भित्र्याएको प्रमाणका आधारमा विभिन्न सेवा तथा सुविधा छुट हुने र विदेशी लगानी आप्रवाहलाई थप स्वचालित गर्न विदेशी लगानी तथा विदेशी ऋण व्यवस्थापन विनियमावली, २०७८ मा आवश्यक संशोधन गरिन लागेकोमा पनि सिबिफिनले यसको स्वागत गरेको छ।
मौद्रिक नीतिका कारण साना, घरेलु, लघु तथा मध्यम उद्यमहरूको कर्जा पहुँचमा अभिवृद्धि हुने, कृषिलगायतका उत्पादनशील क्षेत्र, निर्यात र कोभिड महामारीबाट पुनरुत्थान हुन बाँकी अति प्रभावित क्षेत्रमा पुनरकर्जाले निरन्तरता पाउँदा व्यसायीले राहत पाउने सिबिफिनको अपेक्षा छ।
बैंकहरूले ऋणपत्रलाई निक्षेपमा गणना गर्न पाउने, बैंकहरू एक आपसमा गाभिँदा सेयर कारोबार रोक्का गर्नुपर्ने व्यवस्थाको खारेजी, बैंक तथा वित्तीय संस्थाहरूलाई मर्जरको अवसर र छुट, कर्जा केन्द्रिकरणको अवस्थाको पुनरावलोकन हुने र डिजिटल साक्षरता वृद्धि गर्दै वित्तीय दायरा वृद्धिमा जोड दिने जस्ता विषयले संकुचित बनेको अर्थतन्त्रको पुनरवहालीका लागि महत्वपूर्ण टेवा पुग्ने सिबिफिनको विश्वास छ।
आर्थिक स्थिरता कायम गर्न, मूल्यवृद्धि सीमाभित्र राख्न, विदेशी मुद्राको सञ्चितिलाई स्थिर राख्न, भुक्तानी सन्तुलन कायम गर्न, कमजोर उत्पादन प्रणालीका कारण चुलिँदो आयातलाई प्रतिस्थापन गर्नका लागि उत्पादनमूलक क्षेत्रमा लगानी बढाउन मौद्रिक नीतिको चुनौती रहेको सिबिफिन बुझाइ छ।
सिबिफिनका अनुसार यस्तो सन्दर्भमा बैंकदरमा गरिएको वृद्धि, नीतिगत दरहरूमा गरिएको वृद्धि, कर्जा प्रवाहको सीमामा संकुचन जस्ता विषयहरूले तरलता व्यवस्थापनमा थप कठिनाइ हुने देखिएको छ।
मौद्रिक नीतिका यी विभिन्न प्रावधानका कारण उत्पादनमूलक क्षेत्रमा लगानी विस्तार गर्दै आयात प्रतिस्थापन गर्ने र आत्मनिर्भर अर्थतन्त्रको निर्माणमा थप चुनौतिपूर्ण हुने देखिएको सिबिफिनको ठहर छ।
मौद्रिक नीतिमा तय गरिएका व्यवस्थाहरूको व्यवहारिक कार्यान्वयन, अंगिकार गरिएका मौद्रिक औजारहरूको समुचित प्रयोग र चुनौतिपूर्ण देखिएका विषयहरूमा आगामी एकीकृत निर्देशनमार्फत थप सहजीकरण गरिने र सरलीकृत बनाइने अपेक्षा सिबिफिनको छ।
