लकडाउनका कारण मुलुकको व्यापार घाटामा उल्लेख्य कमी आएकाे छ।
नेपाल राष्ट्र बैंकले सार्वजनिक गरेको चालु आर्थिक वर्षको साउनदेखि वैशाखसम्मको वित्तीय स्थितिअनुसार मुलुकको व्यापार घाटा १३ प्रतिशतले घटेको छ। १० महिनामा यस्तो व्यापार घाटा १० खर्ब २५ अर्ब १४ करोड छ।
चैत र वैशाखमा भएको लकडाउनका बेला पेट्रोलियम पदार्थ र सवारीसाधनको आयात ठप्पः प्राय भएपछि मुलुकको व्यापार घाटामा उल्लेख्य कमी आएको हो। व्यापार घाटामा ती वस्तुको हिस्सा सबैभन्दा ठूलो रहँदै आएको छ।
राष्ट्र बैंकका अनुसार गत वर्षको सोही अवधिको तुलनामा पेट्रोलियम पदार्थ आयात १७ प्रतिशतले कमी आएको छ। त्यस्तै सवारीसाधन तथा पार्टपूर्जाको आयात २९ प्रतिशतले घटेको छ।
त्यस्तै एम.एस. बिलेट, सुन, सिमेन्ट लगायतका वस्तुको आयात घटेको छ।
वस्तुगत आधारमा कच्चा पाम तेल, रासायनिक मल, कच्चा सोयाविन तेल, कम्प्युटर तथा पार्टपुर्जा, खाने तेल लगायतका वस्तुको आयात भने बढेको छ।
दश महिनामा कुल वस्तु निर्यात भने ४.५ प्रतिशतले बढेको छ। यस अवधिमा ८२ अर्ब ६ करोडको निर्यात भएको छ। अघिल्लो वर्षको तुलनामा निर्यातको वृद्धिदरमा उल्लेख्य कमी आएको छ।
अघिल्लो वर्षको सोही अवधिमा यस्तो निर्यात १८.९ प्रतिशतले वृद्धि भएको थियो।
गन्तव्यका आधारमा भारततर्फ १६.१ प्रतिशतले निर्यात वृद्धि भएको छ भने चीन तथा अन्य मुलुकतर्फ क्रमशः ३८.६ प्रतिशत र १४.६ प्रतिशतले घटेको छ।
वस्तुगत आधारमा पाम तेल, आयुर्वेदिक औषधि, कागज तथा नेपाली कागजका वस्तु, प्लाष्टिकका भाँडा, एम.एस.पाइप, लगायतका वस्तुको निर्यात बढेको छ भने जस्तापाता, तार, पोलिस्टर यार्न तथा अन्य धागो, ऊनी गलैंचा, जुस लगायतका वस्तुको निर्यात घटेको छ।
ह्वात्तै बढ्याे भुक्तानी सन्तुलन
व्यापार घाटामा कमी आएपछि मुलुकको भुक्तानी सन्तुलनमा उल्लेख्य वृद्धि भएको छ। समीक्षा अवधिमा भुक्तानी सन्तुलन अर्थात शोधनान्तर स्थिति १ खर्ब २० अर्ब ९० करोडले बचतमा रहेको छ।
अघिल्लो वर्षको सोही अवधिमा शोधनान्तर स्थिति ६८ अर्ब २० करोडले घाटामा रहेको थियो। मुलुकबाट बाहिरिने रकमभन्दा मुलुकमा भित्रिने रकम बढी हुनु नै शोधनान्तर स्थिति बचत हुनु हो।
पछिल्लो समय नेपालमा पनि कोभिड–१९ को संक्रमण वढ्दै गएको छ र यसै कारण आर्थिक गतिविधि समेत प्रभावित भएको राष्ट्र बैंकले प्रतिवेदनमा औंल्याएको छ।
सरकारको राजस्व परिचालन, खर्च, विप्रेषण आप्रवाह र कर्जा लगानी लगायतका आर्थिक क्रियाकलापमा कोभिड–१९ संक्रमणको नकारात्मक असर परेको राष्ट्र बैंकले जनाएकाे छ।
