सरकारले लकडाउन हटाएपछि सार्वजनिक सवारी साधन संचालन भए पनि यात्रु नहुँदा व्यवसायी चिन्तित भएका छन्।
कोरोना भाइरस नियन्त्रणका लागि सरकारले लगाएको चार महिने लामो लकडाउन साउन देखि हटाइएको थियो। चार महिना लामो लकडाउनको समयमा ग्यारेजमा थन्काएका सवारी साधन मर्मत गरी यहाँका यातायात व्यवसायीले नियमित संचालनमा ल्याएका छन्।
तर सार्वजनिक सवारीसाधनमा यात्रा गर्ने यात्रुहरुको संख्या भने अत्यन्त न्यून छ।
रुपन्देहीको सबैभन्दा धेरै सार्वजनिक सवारी साधन संचालन हुने बुटवल– भैरहवा, बुटवल– बर्दघाट, बुटवल– सालझण्डी रुट हुन्। लकडाउन अघि दैनिक सयौं बसमा यात्रुहरु खचाखच भरिने यी रुटमा अहिले पातलो रुपमा चल्ने बस पनि खाली भएर गुड्ने गरेका छन्।
भारतीय सीमा बन्द हुँदा र भारतमा कोरोना संक्रमण दैनिक बढिरहँदा बुटवल–भैरहवा चल्ने बसमा यात्रा गर्न सर्वसाधारण अझै इच्छुक देखिएका छैनन्। सार्वजनिक सवारी साधनमा यात्रा गर्दा कोरोना संक्रमणको डर हुने भएकोले दुई, तीन किलोमिटरको यात्रा पैदल हिडेर नै गर्नु उपयुक्त हुने कालिकानगरका निर्मल थापाले बताए।
यसक्षेत्रको सबैभन्दा ठूलो यातायात व्यवसायीको संस्था पश्चिम नेपाल बस व्यवसायी प्रालिका अध्यक्ष दधिराम खरेल सरकारले लकडाउन हटाएको भएपनि समाजमा कोरोना संक्रमणको जोखिम अझै कायमै रहेकोले सर्वसाधारण बस चढ्न डर मानिरहेको बताए। बसबाटै कोरोना सर्छ भन्ने भ्रम रहेकोले पनि यात्रुहरु यात्रा गर्न तयार नभएको उनी बताउँछन्।
लकडाउन जारी रहेकै बखत सर्वसाधारणको चहलपहल बढेको बजार क्षेत्रमा लकडाउन हटेपछि सर्वसाधारणको भिड हुँदै गएको छ। उद्योग कलकारखाना, व्यापार व्यवसाय पहिले जस्तै संचालनमा आउन थालेका छन्। तर बसमा यात्रा गर्ने यात्रुहरुको संख्या भने बढेको छैन।
कार्यालय, पसल, व्यवसाय नजिक हुनेहरु बस चढ्नुभन्दा पैदल हिँडेरै पुग्ने गरेका छन् भने उद्योगी व्यवसायीहरु निजी सवारी साधन लिएर हिँड्ने गरेका छन्।
बजार क्षेत्रमा ढुवानीका साधन पूर्ववत अवस्थामै चल्न थालेका छन्। तर, यात्रुबाहक सवारी साधन भने रित्तै ओहोरदोहोर गर्छन्। सिद्धार्थ यातायात प्रालिका अध्यक्ष सूर्यकुमार सारुमगरले बुटवल भैरहवा ओहोरदोहोर गर्दा खाली नै बस दौडाउनु परेको गुनासो गरे।
सरकारले एउटा जिल्लाभित्र मात्रै बस संचालन गर्न अनुमति बाहिरी जिल्ला यात्रु लैजान पाएका छैनन्। जिल्लाभित्रै १५÷२० रुपैयाँ भाडा उठाएर पनि मुस्किलले ५/७ जना मात्रै यात्रु बोकेर गुडाउनुपरेको सारुले गुनासो गरे।
दिनभरी सडकमा गाडी गुडाएपनि साँझ हिसाब गर्दा दुई सय रुपैयाँ बचत गर्न नसकिएको उनले बताए। यात्रु नचढेपछि व्यवसायीहरुले थोरै संख्यामा मात्रै बस संचालन गरेका छन्।
देशभर दुईहजार ५ सय बढी बस संचालन गर्दै आएको पश्चिम नेपाल बस व्यवसायी प्रालिले अहिले दैनिक ३० वटा मात्रै बस संचालन गर्दै आएको छ। अरु सबै बसहरु ग्यारेजमै थन्काइएका छन्।
त्यस्तै सिद्धार्थ सार्वजनिक यातायात प्रालिले दैनिक २० र सिद्धार्थ यातायात प्रालिले १० वटा बस संचालन गर्दै आएका छन्। सिद्धार्थ सार्वजनिकका ४ सय र सिद्धार्थ यातायात प्रालीका २४ वटा बस छन्।
जिल्लाभित्र मात्रै संचालन हुने भएपछि ५ प्रतिशत मात्रै यात्रुले सार्वजनिक बसमा यात्रा गरेको सारुले बताए। यात्रुहरु यात्रा नगरेपछि बुटवल, भैरहवा, बेलहिया लगायतका बसपार्क, जिप पार्क र टिकट काउन्टरहरु सुनसान छन्।
अहिले संचालनमा रहेका बसहरुमा पनि भौतिक दुरी कायम गरि यात्रुलाई बसाल्ने गरिएको छ। बसमा यात्रा गर्ने यात्रुलाई सेनिटाइजर लगाएर चढाइएपनि यात्रा गर्न हिचकिचाउने गरेको व्यवसायीहरु बताउँछन्।
थोरै यात्रु लिएर बस संचालन गरेपनि डिजेल, मोविल, चालक तथा मजदुरको तलब भत्ता तथा मर्मत सम्भारमा भने पहिले जस्तै खर्च आउने गरेको छ। झनै अहिले सेनिटाइजर प्रयोग गर्दा खर्च बढेको सिद्धार्थ सार्वजनिक यातायात प्रालिका वरिष्ठ उपाध्यक्ष सुनिलराज विष्ट बताउँछन्।
सरकारले लकडाउन हटाएको भनेपनि एक जिल्लाबाट अर्को जिल्ला यातायात सेवा संचालन नहुँदासम्म घाटामा गाडी चलाउनुपर्ने अवस्था रहेको यातायात व्यवसायीहरु बताउँछन्। यात्रुहरुको चाप हुने तिज, दशैं तिहार लगायतका पर्वहरुमा पनि सार्वजनिक यातायात सहज हुन नसके यातायात क्षेत्र अझै धरासायी अवस्थामा पुग्छ भन्नेमा उनीहरु चिन्तित छन्।
सरकारले मौद्रिक नीतिमार्फत् २० प्रतिशत पुनर्कर्जा दिने भनिएपनि त्यो लागू भएको छैन। बैंक तथा वित्तीय संस्थाहरुले ऋणको व्याज र किस्ता तिर्न ताकेता गरिरहेका छन्। चार महिना भन्दा बढी समय ग्यारेजमा थन्किएका गाडी मर्मत गर्न नै नसक्ने अवस्थामा पुगेकोले चलाउने/नचलाउने भन्ने द्विविधा रहेको व्यवसायी बताउँछन्।
